soybean bajarbhav: डिसेंबर महिन्यात भारतातून सोयबीनची चांगली निर्यात झाली असली तरी मागील तीन महिन्यांतील सोयबीनची सरासरी निर्यात तुलनेने कमीच राहिली आहे. याच कालावधीत बाजार समित्यांमध्ये शेतकऱ्यांनी तब्बल ४६ लाख टन सोयबीन विकले आहे. दुसरीकडे, नाफेडने (NAFED) हमीभावाने ९७८,००० टन सोयबीन खरेदी केल्याची नोंद आहे.
मध्यप्रदेश आघाडीवर
नाफेडने सहा राज्यांमध्ये सोयबीन खरेदी केली आहे. यामध्ये मध्यप्रदेश पहिल्या क्रमांकावर असून, येथे तब्बल ३८८,००० टनांची खरेदी झाली आहे. विशेष म्हणजे, मध्यप्रदेशमधील खरेदी २ जानेवारीलाच थांबली आहे. महाराष्ट्राचा क्रमांक दुसरा असून, नाफेडने येथे ३८४,००० टन सोयबीन खरेदी केली आहे.
इतर राज्यांतील खरेदी:
| राज्य | खरेदी (टन) |
|---|---|
| तेलंगणा | ८३,००० |
| राजस्थान | ६७,००० |
| कर्नाटक | १८,००० |
| गुजरात | ३७,००० |
बाजारातील आवक कमी
सोयबीन हंगाम सुरू होऊन तीन महिने पूर्ण झाले आहेत. ऑक्टोबर, नोव्हेंबर आणि डिसेंबर या कालावधीत बाजारात ४६ लाख टन सोयबीनची आवक झाली. गेल्या वर्षी याच कालावधीत ५२ लाख टनांची आवक होती. म्हणजेच यंदा ६ लाख टनांनी आवक कमी झाली आहे.
महिन्यांनुसार सोयबीन आवक:
- ऑक्टोबर: सर्वाधिक आवक
- नोव्हेंबर: कमी आवक
- डिसेंबर: फक्त १२ लाख टन
सोयबीन गाळप आणि उत्पादन
गाळप प्रक्रियेद्वारे यंदा २४ लाख टन सोयापेंड तयार झाले, तर गेल्या वर्षी याच कालावधीत २८ लाख टनांचे उत्पादन झाले होते. म्हणजेच, यंदा ४ लाख टनांनी उत्पादन घटले आहे.
सोयबीन निर्यातीत घट
भारताने ऑक्टोबर-डिसेंबर या कालावधीत ५,१८,००० टन सोयबीन निर्यात केली. गेल्या वर्षी याच कालावधीत ही संख्या ६.५ लाख टनांच्या आसपास होती. डिसेंबरमध्ये मात्र निर्यातीत वाढ दिसून आली.
सोयबीन निर्यात करणारे प्रमुख देश:
- फ्रान्स
- जर्मनी
- बांगलादेश
- जपान
- नेदरलँड
- भूतान
देशांतर्गत सोयापेंडचा वापर
सोयापेंडचा वापर पशुखाद्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर होतो. मात्र, यंदा त्यात थोडी घट दिसली आहे.
- यंदा: १७ लाख टन
- गेल्या वर्षी: १८.५ लाख टन
हमीभाव आणि बाजारातील दर
सध्या सोयबीनचे हमीभावाने विक्री करणे शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरत आहे. खुल्या बाजारात सोयबीनचे दर सरासरी ३८०० ते ४१०० रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान आहेत, जे हमीभावाच्या तुलनेत कमी आहेत.
महत्त्वाची सूचना शेतकऱ्यांसाठी
शेतकऱ्यांनी सोयबीन विक्रीसाठी खरेदी केंद्रांशी संपर्क साधावा. हमीभावाने विक्री केल्यास कमी दराचा फटका टाळता येईल.
जागतिक बाजाराचा परिणाम
जागतिक बाजारात पुरवठ्याचा दबाव कायम असून, मोठ्या तेजीची शक्यता सध्या तरी दिसत नाही. यामुळे शेतकऱ्यांनी योग्य वेळेत आणि योग्य ठिकाणी सोयबीन विक्री करावी, अशी शिफारस केली जात आहे.
आपल्या भागातील सोयबीन खरेदीची स्थिती कशी आहे? आम्हाला कमेंटमध्ये कळवा! शेतीविषयी अधिक माहितीसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.
सोयबीन दर वाढीचा अंदाज: पुढील काळात बाजार कसा राहील?
सध्याच्या सोयबीन बाजाराची स्थिती पाहता, जागतिक आणि स्थानिक घटकांचे भान ठेवणे गरजेचे आहे. मागील तीन महिन्यांत बाजारात पुरवठा वाढलेला असला, तरी जागतिक पातळीवरील मागणी आणि देशांतर्गत उत्पादनातील घट यामुळे सोयबीनच्या दरात वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे.
सोयबीन दर वाढीचे कारणे
- जागतिक मागणीतील वाढ:
युरोपियन देशांसह बांगलादेश, जपान, आणि नेदरलँड सारख्या देशांकडून भारतीय सोयबीनला मोठ्या प्रमाणावर मागणी आहे. विशेषतः पशुखाद्यासाठी सोयपेंडचा वापर वाढल्याने निर्यातदार देशांसाठी भारत महत्वाचा पुरवठादार ठरतो आहे. - पुरवठ्यातील घट:
ऑक्टोबर-डिसेंबरच्या कालावधीत सोयबीनची आवक ६ लाख टनांनी घटली आहे. याचा थेट परिणाम देशांतर्गत पुरवठ्यावर होईल. कमी पुरवठा झाल्यास दर वधारणेची शक्यता आहे. - उत्पादन खर्चात वाढ:
रासायनिक खतांचे दर, इंधन खर्च, आणि श्रमिक खर्च यामध्ये मोठी वाढ झाल्यामुळे शेतकऱ्यांना दर वाढीचा फायदा मिळणे अपेक्षित आहे. - आंतरराष्ट्रीय बाजारातील दबाव:
ब्राझील आणि अर्जेंटिना यांसारख्या देशांत हवामानामुळे उत्पादन घटण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारात भारतीय सोयबीनची मागणी वाढू शकते, ज्याचा फायदा स्थानिक बाजाराला होईल.
भाववाढीचा अंदाज: येत्या काही महिन्यांतील परिस्थिती
आंतरराष्ट्रीय बाजाराचे संकेत:
जागतिक स्तरावर सोयबीनच्या दरात चढ-उतार होत आहेत. ब्रेंट क्रूड तेलाच्या वाढत्या किमती आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारातील तूट यामुळे भारतीय सोयबीनचे दर सुधारण्याची शक्यता आहे.
उदाहरणार्थ:
- सध्या सरासरी ३८००-४१०० रुपये प्रति क्विंटल असलेले दर फेब्रुवारी-मार्च महिन्यांत ४५००-४७०० रुपयांपर्यंत पोहोचू शकतात.
देशांतर्गत घटकांचा परिणाम:
- नाफेडची खरेदी:
हमीभावाने होणाऱ्या खरेदीत वाढ झाल्यास शेतकऱ्यांच्या हातातील साठा कमी होईल, ज्यामुळे खुल्या बाजारातील पुरवठ्यावर ताण येऊ शकतो. परिणामी, खुल्या बाजारातील दर वधारणेची शक्यता आहे. - शेती क्षेत्रातील बदल:
यंदा अनेक भागांत उत्पादन घटल्याने सोयबीनला ‘गोल्डन ग्रेन’चा दर्जा मिळत आहे. हे शेतकऱ्यांना दर वाढवून मिळवून देईल.
दर वाढीतील आव्हाने
- स्थानिक मागणीची मर्यादा:
जरी निर्यातीत सुधारणा होत असली तरी देशांतर्गत बाजारात मागणी स्थिर असल्याने मोठ्या दरवाढीची शक्यता मर्यादित राहील. - डीडीजीएसचा फटका:
डीडीजीएस (Distillers Dried Grains with Solubles) या अमेरिकन उत्पादनाला भारतीय पशुखाद्यात महत्त्व मिळत असल्याने सोयपेंडच्या मागणीवर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे सोयबीन दरवाढीवर दबाव राहील. - सरकारचे धोरण:
अन्नधान्याचे भाव स्थिर ठेवण्यासाठी सरकारने निर्यातीवर निर्बंध लावल्यास दर वाढीला मर्यादा येऊ शकते.
भाववाढीच्या परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी काय करावे?
- हमीभावाचा लाभ घ्या:
सध्या हमीभाव ४३०० रुपये प्रति क्विंटल आहे. खुल्या बाजारात दर कमी असतील, तर नाफेड केंद्रांवर नोंदणी करून हमीभावाने विक्री करा. - साठवणूक धोरण आखा:
उत्पादन उत्तम असल्यास बाजारातील दर सुधारण्याची वाट पाहून साठवणूक करा. फेब्रुवारी-मार्चमध्ये दर वाढल्यास फायदा होईल. - स्थानीय बाजारावर लक्ष ठेवा:
आपल्या जवळच्या बाजार समितीतील दराचा सतत मागोवा घ्या. दर वाढीचे संकेत मिळताच विक्री करा.
शेतकऱ्यांसाठी सल्ला
आंतरराष्ट्रीय आणि स्थानिक घटकांचा अभ्यास करूनच विक्रीचे नियोजन करा. सोयबीनला सध्या स्थिर मागणी असल्याने थोड्याशा प्रतीक्षेनंतर चांगला फायदा होण्याची शक्यता आहे. जागतिक बाजारातील चढ-उतार, सरकारची धोरणे आणि स्थानिक पुरवठा यांचा विचार करूनच योग्य निर्णय घ्या.
सोयबीन बाजारातील ताज्या घडामोडींसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या. आपल्या परिसरातील दरांबद्दल अधिक माहितीसाठी कमेंट करा. शेतीविषयक महत्त्वाच्या बातम्यांसाठी आमच्या चॅनेलला सबस्क्राईब करा!
सोनाली कदम या एक कुशल आणि अनुभवी पत्रकार असून, त्यांना मुंबईतील पत्रकारिता आणि मास कम्युनिकेशनमध्ये पदव्युत्तर शिक्षणाचा भक्कम आधार आहे. गेल्या 10 वर्षांपासून त्यांनी विविध नामांकित डिजिटल माध्यमांमध्ये काम करत शेती, मनोरंजन, अर्थ, राजकारण, खेळ आणि तंत्रज्ञान यांसारख्या विषयांवर व्यापक अनुभव आणि सखोल ज्ञान मिळवले आहे. त्यांचा अभ्यासपूर्ण दृष्टिकोन आणि कामातील समर्पण यामुळे त्या वाचकांच्या मनात विश्वासार्हता आणि लोकप्रियता निर्माण करण्यात यशस्वी ठरल्या आहेत.