पुणे, ता. ३: महाराष्ट्र शासनाने ‘माझी लाडकी बहीण’ योजनेसाठी नव्या अटी लागू केल्या असून, पात्रतेच्या निकषांमध्ये मोठा बदल करण्यात आला आहे. नव्या नियमांनुसार, जर लाभार्थी महिलेच्या कुटुंबाकडे चारचाकी वाहन असेल, तर ती अपात्र ठरेल. शासनाने हा निर्णय घेतल्याने लाखो महिलांना या योजनेचा लाभ मिळणे कठीण होणार आहे. ४ फेब्रुवारीपासून अंगणवाडी सेविका आणि पर्यवेक्षिका घरोघरी जाऊन अर्जदारांची तपासणी करतील.
पात्र लाभार्थ्यांची संख्या कमी होणार!
पुणे जिल्ह्यात तब्बल २१ लाख ११ हजार ९९१ महिलांनी या योजनेसाठी अर्ज केले होते. मात्र, नव्या अटींनुसार चारचाकी वाहनधारक महिलांना अपात्र ठरवले जाईल, असे सरकारकडून स्पष्ट करण्यात आले आहे. महिला व बालकल्याण विभागाचे सचिव डॉ. अनुप कुमार यादव यांनी यासंदर्भात राज्यभरातील अधिकाऱ्यांना व्हिडिओ कॉन्फरन्सद्वारे सूचना दिल्या आहेत. परिवहन विभागाच्या मदतीने वाहनधारकांची यादी तयार करून जिल्हाधिकाऱ्यांकडे पाठवण्यात आली आहे.
योजना मंजुरीपूर्वी तपासणी का नव्हती?
गेल्या वर्षी विधानसभा निवडणुकीपूर्वी महायुती सरकारने कोणत्याही तपासणीशिवाय अर्ज मंजूर केले होते. त्यामुळे मोठ्या संख्येने महिलांना योजना लागू झाली होती. मात्र, आता शासनाने कठोर अंमलबजावणीचा निर्णय घेतला असून पात्रता निकष तपासले जात आहेत. अद्याप ४,८०० अर्जांची छाननी बाकी आहे, आणि त्यासाठी ४ फेब्रुवारी ही अंतिम तारीख निश्चित करण्यात आली आहे.
अंमलबजावणी कशी केली जाणार?
नव्या आदेशांनुसार, अंगणवाडी सेविका, पर्यवेक्षिका आणि बाल विकास प्रकल्प अधिकारी (CDPO) हे थेट महिलांच्या घरी भेट देऊन तपासणी करतील. जर कोणत्याही अर्जदाराच्या कुटुंबाकडे चारचाकी वाहन आढळले, तर त्या महिलेला योजनेंतर्गत अपात्र ठरवले जाईल. जिल्हा परिषदेचे उपमुख्य कार्यकारी अधिकारी जामसिंग गिरासे यांनी सांगितले की, “शासनाने दिलेल्या नव्या निर्देशांची तातडीने अंमलबजावणी केली जात आहे.”
‘लाडकी बहीण’ योजनेसाठी नवीन निकष कोणते?
शासनाने पात्रतेसाठी काही महत्त्वाचे नियम लागू केले आहेत.
✅ अर्जदार महिलेचे वय १८ ते ६५ वर्षांच्या दरम्यान असावे.
✅ कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांच्या आत असावे.
✅ कुटुंबातील कोणताही सदस्य सरकारी नोकरीत नसावा किंवा आयकर भरत नसावा.
✅ अर्जदार महिलेने संजय गांधी निराधार योजनेसारख्या इतर योजनांचा लाभ घेतलेला नसावा.
✅ कुटुंबाच्या नावावर चारचाकी वाहन असल्यास अर्जदार अपात्र ठरेल.
महिला वर्गातून संमिश्र प्रतिक्रिया
या नव्या नियमांवर महिलांमध्ये संमिश्र प्रतिक्रिया उमटत आहेत. काही महिलांनी शासनाच्या निर्णयाचे स्वागत केले असून, गरजू महिलांपर्यंतच आर्थिक मदत पोहोचेल, असे मत व्यक्त केले आहे. मात्र, अनेक महिलांनी नाराजी दर्शवली आहे. त्यांचे म्हणणे आहे की, “घरात चारचाकी वाहन असणे म्हणजे श्रीमंत असणे नव्हे! अनेक वेळा गाडी वडिलांच्या किंवा भावाच्या नावावर असते, पण आर्थिक परिस्थिती बेताचीच असते.”
नव्या नियमांचा परिणाम काय होईल?
या निर्णयामुळे हजारो महिलांना योजनेचा लाभ मिळू शकणार नाही. शासनाच्या मते, “योजनेचा खरा लाभ गरजू महिलांना मिळावा म्हणून हे पाऊल उचलले आहे.” मात्र, सामाजिक कार्यकर्त्यांचे म्हणणे आहे की, ही कठोर अंमलबजावणी अनेक गरीब महिलांना वंचित ठेवू शकते. त्यामुळे भविष्यात या निकषांमध्ये काही बदल होतात का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.
सोनाली कदम या एक कुशल आणि अनुभवी पत्रकार असून, त्यांना मुंबईतील पत्रकारिता आणि मास कम्युनिकेशनमध्ये पदव्युत्तर शिक्षणाचा भक्कम आधार आहे. गेल्या 10 वर्षांपासून त्यांनी विविध नामांकित डिजिटल माध्यमांमध्ये काम करत शेती, मनोरंजन, अर्थ, राजकारण, खेळ आणि तंत्रज्ञान यांसारख्या विषयांवर व्यापक अनुभव आणि सखोल ज्ञान मिळवले आहे. त्यांचा अभ्यासपूर्ण दृष्टिकोन आणि कामातील समर्पण यामुळे त्या वाचकांच्या मनात विश्वासार्हता आणि लोकप्रियता निर्माण करण्यात यशस्वी ठरल्या आहेत.