कमी वेळेत मिळेल लाखोंचं उत्पन्न; करा हि शेती? Agriculture News

Agriculture News : कमी जागेत जास्त उत्पन्न मिळविण्याच्या शोधात असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी एक सुवर्णसंधी म्हणजे “केसर शेती”. पारंपरिक पद्धतींना तिलांजली देत, अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून पुण्यातील तळेगाव दाभाडे येथे गौतम राठोड यांनी वर्टिकल फार्मिंगद्वारे केसर शेतीला नवा आयाम दिला आहे. ही नवी पद्धत शेतकऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर ठरत आहे.

केसर शेती म्हणजे नेमकं काय?

केसर हे महागडं मसाल्याचं पीक प्रामुख्याने जम्मू-काश्मीरमध्ये घेतलं जातं. परंतु बदलत्या हवामानाचा वापर करून, आता भारताच्या वेगवेगळ्या भागांमध्येही केसर शेती शक्य झाली आहे. वर्टिकल फार्मिंग आणि एरोपोनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने केसर लागवड साधी आणि अधिक उत्पादक झाली आहे.

गौतम राठोड यांनी त्यांच्या इमारतीच्या छतावर सुमारे दीड एकर क्षेत्रफळाच्या समतुल्य वर्टिकल सेटअप तयार केला. या पद्धतीने केसर लागवड करण्यासाठी फार कमी पाणी लागते, परंतु काटेकोरपणे नियंत्रित वातावरणाची आवश्यकता असते.

केसर शेतीची प्रक्रिया कशी असते?

केसर लागवड साधारणतः ऑगस्ट महिन्यात केली जाते. पुढील तीन महिन्यांत केसरचा बहर येतो. लागवड करण्यासाठी कंद (bulbs) वापरले जातात, ज्यापासून दरवर्षी उत्पन्न मिळत राहते. प्रत्येक कंद तीन फुलं देतो, आणि त्याचे जीवनचक्र साधारणतः 7-8 वर्षे टिकते.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• लागवड कालावधी: ऑगस्ट ते नोव्हेंबर.
• पाणी व तंत्रज्ञान: कमी पाण्याचा वापर; एरोपोनिक तंत्रज्ञान आवश्यक.
• उत्पन्न क्षमता: प्रति कंद 3-5 ग्रॅम केसर.

केसर शेतीतील खर्च आणि नफा

केसर लागवड सुरू करण्यासाठी प्रारंभिक गुंतवणूक जास्त असते. यामध्ये लाइटिंग, एसी सिस्टीम्स, वर्टिकल सेटअप, आणि प्रशिक्षणाचा खर्च येतो. मात्र, एकदा शेती सुरू केल्यानंतर सातत्याने उत्पन्न मिळते, आणि लागवड नूतनीकरणासाठी कंद पुन्हा विकत घेण्याची गरज भासत नाही.

खर्चाचा अंदाज

खर्चाचा प्रकार	अंदाजित रक्कम (रु.)
प्रारंभिक गुंतवणूक	5-7 लाख
वार्षिक देखभाल खर्च	50,000 – 1,00,000
प्रति किलो उत्पन्न	1.5-2 लाख

बाजारातील मागणी आणि फायदे

भारतीय बाजारात आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर केसरला प्रचंड मागणी आहे. सध्या बाजारभावानुसार 1 किलो केसरची किंमत 1.5 लाखांपासून 2 लाखांपर्यंत असते. त्यामुळे कमी जागेत आणि कमी पाण्यात अधिक नफा मिळवण्यासाठी ही शेती उत्कृष्ट पर्याय ठरते.

गौतम राठोड यांची यशोगाथा

गौतम राठोड यांनी विविध कार्यशाळांमध्ये भाग घेऊन केसर शेतीचं सखोल प्रशिक्षण घेतलं. त्यांच्या अनुभवांनुसार, योग्य नियोजन आणि तंत्रज्ञानाचा वापर केल्यास केसर शेतीतून कोट्यवधींचा नफा मिळू शकतो. सुरुवातीला त्यांनी कमी जागेत लागवड केली होती, परंतु आता त्यांचा सेटअप अधिक मोठ्या प्रमाणावर विस्तारला आहे.

त्यांनी त्यांच्या अनुभवाचा शेअर करताना सांगितलं की, “एरोपोनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने आम्ही पाणी, जागा आणि वेळेची बचत करू शकलो. ही शेती केवळ व्यवसाय नाही तर पर्यावरणपूरक उपक्रम आहे.”

केसर शेती सुरू करण्यासाठी महत्त्वाचे टप्पे

1. प्रशिक्षण घ्या: केसर लागवडीसाठी तज्ज्ञ मार्गदर्शन आवश्यक आहे.
2. योग्य ठिकाण निवडा: वातावरणीय नियंत्रण असलेली जागा निवडा.
3. कंदांची निवड: उच्च प्रतीचे आणि रोगमुक्त कंद निवडा.
4. तंत्रज्ञानाचा वापर: वर्टिकल फार्मिंग आणि एरोपोनिक तंत्रज्ञान वापरा.
5. मार्केटिंग प्लॅन तयार करा: स्थानिक व आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत केसर विक्रीसाठी योजना आखा.

कशासाठी केसर शेती?

• कमी जागेत उच्च उत्पन्न.
• पाण्याचा कमी वापर.
• बाजारात सततची मागणी.
• शाश्वत शेतीचा आदर्श.

उद्योजकांसाठी सुवर्णसंधी

केसर शेती केवळ शेतकऱ्यांसाठीच नाही तर शहरांतील उद्योजकांसाठीही फायदेशीर ठरते. वर्टिकल फार्मिंगच्या माध्यमातून शहरी भागातही केसर शेतीला प्रोत्साहन मिळत आहे.

आधुनिक तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर केल्यास शेती केवळ उदरनिर्वाहाचे साधन न राहता, उच्च नफा मिळवून देणारा व्यवसाय ठरतो. केसर शेती हे त्याचं उत्तम उदाहरण आहे.

लाखोंचं उत्पन्न एका वेगळ्या मार्गाने: जाणून घ्या केसर शेतीचे रहस्य!

कमी जागेत जास्त उत्पन्न मिळविण्याच्या शोधात असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी एक सुवर्णसंधी म्हणजे “केसर शेती”. पारंपरिक पद्धतींना तिलांजली देत, अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून पुण्यातील तळेगाव दाभाडे येथे गौतम राठोड यांनी वर्टिकल फार्मिंगद्वारे केसर शेतीला नवा आयाम दिला आहे. ही नवी पद्धत शेतकऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर ठरत आहे.

केसर शेती म्हणजे नेमकं काय?

केसर हे महागडं मसाल्याचं पीक प्रामुख्याने जम्मू-काश्मीरमध्ये घेतलं जातं. परंतु बदलत्या हवामानाचा वापर करून, आता भारताच्या वेगवेगळ्या भागांमध्येही केसर शेती शक्य झाली आहे. वर्टिकल फार्मिंग आणि एरोपोनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने केसर लागवड साधी आणि अधिक उत्पादक झाली आहे.

गौतम राठोड यांनी त्यांच्या इमारतीच्या छतावर सुमारे दीड एकर क्षेत्रफळाच्या समतुल्य वर्टिकल सेटअप तयार केला. या पद्धतीने केसर लागवड करण्यासाठी फार कमी पाणी लागते, परंतु काटेकोरपणे नियंत्रित वातावरणाची आवश्यकता असते.

केसर शेतीची प्रक्रिया कशी असते?

केसर लागवड साधारणतः ऑगस्ट महिन्यात केली जाते. पुढील तीन महिन्यांत केसरचा बहर येतो. लागवड करण्यासाठी कंद (bulbs) वापरले जातात, ज्यापासून दरवर्षी उत्पन्न मिळत राहते. प्रत्येक कंद तीन फुलं देतो, आणि त्याचे जीवनचक्र साधारणतः 7-8 वर्षे टिकते.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• लागवड कालावधी: ऑगस्ट ते नोव्हेंबर.
• पाणी व तंत्रज्ञान: कमी पाण्याचा वापर; एरोपोनिक तंत्रज्ञान आवश्यक.
• उत्पन्न क्षमता: प्रति कंद 3-5 ग्रॅम केसर.

केसर शेतीतील खर्च आणि नफा

केसर लागवड सुरू करण्यासाठी प्रारंभिक गुंतवणूक जास्त असते. यामध्ये लाइटिंग, एसी सिस्टीम्स, वर्टिकल सेटअप, आणि प्रशिक्षणाचा खर्च येतो. मात्र, एकदा शेती सुरू केल्यानंतर सातत्याने उत्पन्न मिळते, आणि लागवड नूतनीकरणासाठी कंद पुन्हा विकत घेण्याची गरज भासत नाही.

खर्चाचा अंदाज:

खर्चाचा प्रकार	अंदाजित रक्कम (रु.)
प्रारंभिक गुंतवणूक	5-7 लाख
वार्षिक देखभाल खर्च	50,000 – 1,00,000
प्रति किलो उत्पन्न	1.5-2 लाख

बाजारातील मागणी आणि फायदे

भारतीय बाजारात आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर केसरला प्रचंड मागणी आहे. सध्या बाजारभावानुसार 1 किलो केसरची किंमत 1.5 लाखांपासून 2 लाखांपर्यंत असते. त्यामुळे कमी जागेत आणि कमी पाण्यात अधिक नफा मिळवण्यासाठी ही शेती उत्कृष्ट पर्याय ठरते.

गौतम राठोड यांची यशोगाथा

गौतम राठोड यांनी विविध कार्यशाळांमध्ये भाग घेऊन केसर शेतीचं सखोल प्रशिक्षण घेतलं. त्यांच्या अनुभवांनुसार, योग्य नियोजन आणि तंत्रज्ञानाचा वापर केल्यास केसर शेतीतून कोट्यवधींचा नफा मिळू शकतो. सुरुवातीला त्यांनी कमी जागेत लागवड केली होती, परंतु आता त्यांचा सेटअप अधिक मोठ्या प्रमाणावर विस्तारला आहे.

त्यांनी त्यांच्या अनुभवाचा शेअर करताना सांगितलं की, “एरोपोनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने आम्ही पाणी, जागा आणि वेळेची बचत करू शकलो. ही शेती केवळ व्यवसाय नाही तर पर्यावरणपूरक उपक्रम आहे.”

केसर शेती सुरू करण्यासाठी महत्त्वाचे टप्पे

1. प्रशिक्षण घ्या: केसर लागवडीसाठी तज्ज्ञ मार्गदर्शन आवश्यक आहे.
2. योग्य ठिकाण निवडा: वातावरणीय नियंत्रण असलेली जागा निवडा.
3. कंदांची निवड: उच्च प्रतीचे आणि रोगमुक्त कंद निवडा.
4. तंत्रज्ञानाचा वापर: वर्टिकल फार्मिंग आणि एरोपोनिक तंत्रज्ञान वापरा.
5. मार्केटिंग प्लॅन तयार करा: स्थानिक व आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत केसर विक्रीसाठी योजना आखा.

केसर शेतीसाठी नवीन शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन

केसर शेतीला सुरुवात करायची असल्यास पुढील मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे:

1. योग्य हवामान तयार करा:

केसर लागवडीत तापमानाचा मोठा प्रभाव असतो. दिवसाचे तापमान 20-25 अंश सेल्सियस आणि रात्रीचे तापमान 10-15 अंश सेल्सियस असणे आवश्यक आहे. हे तापमान नियंत्रित करण्यासाठी एसी यंत्रणा आणि ह्यूमिडिटी मॉनिटर्सची गरज असते.

2. मातीचा प्रकार आणि पोषण:

माती योग्य नसल्यास वर्टिकल फार्मिंगच्या माध्यमातून पोषणमूल्ये पुरवली जाऊ शकतात. हायड्रोपोनिक किंवा एरोपोनिक तंत्रज्ञान मुळांच्या पोषणासाठी उपयुक्त ठरते.

3. प्रशिक्षण आणि संशोधन:

केसर शेतीत तांत्रिक ज्ञान आवश्यक आहे. भारतभर आयोजित होणाऱ्या कार्यशाळांमध्ये भाग घेऊन आधुनिक पद्धतींचं प्रशिक्षण घेणं फायदेशीर ठरेल.

4. खर्चाचे नियोजन:

प्रारंभिक खर्चाच्या जोखमीसाठी शेतकरी गट तयार करून सामूहिक गुंतवणूक हा चांगला पर्याय असतो. तसेच सरकारी अनुदान योजनांचा लाभ घेणे आवश्यक आहे.

5. विक्री चॅनेल:

केसरच्या विक्रीसाठी योग्य बाजारपेठ शोधा. स्थानिक व्यापारी, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म, आणि आंतरराष्ट्रीय निर्यात हे मुख्य विक्री मार्ग आहेत.

कशासाठी केसर शेती?

• कमी जागेत उच्च उत्पन्न.
• पाण्याचा कमी वापर.
• बाजारात सततची मागणी.
• शाश्वत शेतीचा आदर्श.

उद्योजकांसाठी सुवर्णसंधी

केसर शेती केवळ शेतकऱ्यांसाठीच नाही तर शहरांतील उद्योजकांसाठीही फायदेशीर ठरते. वर्टिकल फार्मिंगच्या माध्यमातून शहरी भागातही केसर शेतीला प्रोत्साहन मिळत आहे.

आधुनिक तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर केल्यास शेती केवळ उदरनिर्वाहाचे साधन न राहता, उच्च नफा मिळवून देणारा व्यवसाय ठरतो. केसर शेती हे त्याचं उत्तम उदाहरण आहे.