Jamin Mojani : जमीन मोजणी कशी करतात, साधी मोजणी किती दिवसांत होते?

Jamin Mojani :जमीन मोजणी कशी करतात, साधी मोजणी किती दिवसांत होते?नमस्कार मित्रानो! आपल्याला एक गोष्ट सांगायचीय – शेतकरी म्हणून आपल्याला आपल्या जमिनीच्या मोजणीची प्रक्रिया समजून घेणं किती महत्वाचं आहे. आणि म्हणूनच आज आपली टीम घेऊन आली आहे एकदम सविस्तर लेख! जेव्हा आपल्या जमिनीच्या मोजणीची वेळ येते, तेव्हा खूप प्रश्न निर्माण होतात, पण आज या लेखामध्ये आपल्याला सगळ्या गोष्टींचा छान आणि सोप्या भाषेत उलगडा होईल. चला तर मग, शेवटपर्यंत वाचा आणि समजा, जमिन मोजणी कशी करायची आणि काय-काय गोष्टी आवश्यक आहेत!

जमीन मोजणी म्हणजे काय?

जमीन मोजणी ही एक अत्यंत महत्वाची प्रक्रिया आहे. आपल्या जमिनीचे आकारमान, हद्दी, किंवा सीमा याची अचूक मोजणी करणं महत्त्वाचं असतं. यामुळे आपल्या भूमीच्या सर्व कायदेशीर बाबींचा निपटारा होतो. शेतकऱ्यांना जमिन मोजणीची गरज आपल्या शेताच्या हद्दीची स्पष्टता मिळवण्यासाठी आणि नंतर त्या जमिनीच्या वापराच्या संदर्भात कोणतेही विवाद टाळण्यासाठी असते. जमिन मोजणीची प्रक्रिया थोडी जटिल असली तरी, जर तुम्ही योग्य पद्धतीने अर्ज केला आणि त्यानुसार कार्यवाही केली, तर ही प्रक्रिया तुलनेने सोपी होऊ शकते.

जमीन मोजणीसाठी अर्ज कसा करावा?

जर तुम्हाला तुमच्या जमिनीची मोजणी करायची असेल, तर त्यासाठी आपल्याला थोडेसे कागदपत्र तयार करावे लागतील. यासाठी तुम्हाला तुमच्या तालुक्यातील भूमी अभिलेख कार्यालयात जाऊन अर्ज सादर करावा लागेल. अर्ज करताना, आपल्याला काही आवश्यक कागदपत्रं सादर करावी लागतील. हे कागदपत्रं खालीलप्रमाणे आहेत:

1. चालू ७/१२ उतारा – हा उतारा महत्त्वाचा आहे कारण यामध्ये जमिनीचा सर्व तपशील असतो.
2. कच्चा बिनस्केली नकाशा – जमिनीच्या कच्च्या मापाचा नकाशा.
3. रहिवासी पुरावा आणि आधार कार्ड – तुमचा पत्ता आणि शासकीय ओळखपत्र.
4. मोजणी फी चालान – मोजणीसाठी लागू होणारी फी आणि तिच्या झेराक्सची प्रत.

याशिवाय, संबंधित जमीन आणि शेजाऱ्यांची माहिती असलेली कागदपत्रंही आवश्यक असू शकतात. ही सर्व माहिती संकलित करून आपण अर्ज सादर करू शकता.

जमीन मोजणीची प्रक्रिया कशी असते?

मोजणीची प्रक्रिया ही खूपच गंभीर असते आणि यासाठी योग्य प्रक्रिया पाळणे आवश्यक आहे. अर्ज सादर केल्यानंतर भूमी अभिलेख कार्यालय अर्जाची नोंद करते आणि अर्जास एक क्रमांक दिला जातो. त्यानंतर संपूर्ण प्रक्रिया सुरू केली जाते. तुमच्या अर्जानुसार सर्वेयर (मोजणी करणारे अधिकारी) जमिनीची मोजणी करण्यासाठी काढलेली फाईल घेऊन मोजणी सुरू करतात.

सर्वेयर शेतकऱ्यांना, तसेच शेजाऱ्यांना १५ दिवस आधी नोटीस पाठवून मोजणीची तारीख सांगतो. यावरून प्रत्येक व्यक्तीला त्या दिवशी उपस्थित राहण्याची सूचना दिली जाते. एक गोष्ट लक्षात ठेवा, मोजणीसाठी शेतकऱ्यांचा उपस्थित राहणं आवश्यक आहे.

आजकाल मोजणी करण्यासाठी प्लेन टेबल पद्धत वापरली जाते. या पद्धतीने आपल्याला जमिनीचे अचूक माप मिळवता येते. जर जमिन खालीवर असेल, किंवा ओढे, नाले यांसारख्या लहान समस्या असतील, तर त्यासाठी ह्याच पद्धतीचा उपयोग केला जातो. यामुळे नुसती मापं न करता जमीनखालील क्षेत्र देखील अचूक नोंदवता येते.

मोजणीचे प्रकार

जमीन मोजणीचे वेगवेगळे प्रकार असतात. आपल्या गरजेनुसार योग्य प्रकाराची मोजणी निवडता येते. हे प्रकार काही प्रमाणात किमतींमध्ये भेद करू शकतात. चला तर, जाणून घेऊयात मोजणीचे प्रमुख प्रकार:

1. साधी मोजणी – साध्या मोजणीसाठी १८० दिवसांची वेळ दिली जाते. साधारणपणे हा प्रकार कमी खर्चिक आणि साधा असतो.
2. तातडीची मोजणी – जर तुम्हाला तातडीने मोजणी करायची असेल, तर या प्रकारासाठी १२० दिवसांची वेळ दिली जाते. यामध्ये सर्वेयर अधिक वेगाने कार्यवाही करतो.
3. अति तातडीची मोजणी – ही मोजणी ६० दिवसांत केली जाते. ज्यांच्या जमीनप्रमाणपत्रांची तातडीने आवश्यकता असते, त्यांच्यासाठी हा प्रकार उपयुक्त आहे.
4. अतिअति तातडीची मोजणी – ज्या परिस्थितीत आणखीही अधिक तातडीने मोजणी करायची असते, त्यासाठी हा प्रकार आहे. यामध्ये मोजणी १० दिवसांत पूर्ण केली जाते.

मोजणीसाठी आवश्यक वस्तू आणि प्रक्रिया

मोजणी करतांना, सर्वेयर किंवा त्याचे सहाय्यक यांना काही वस्तू आणि सामग्री संकलित करावी लागते. यामध्ये शेतकऱ्यांची मदत खूप महत्त्वाची असते. मोजणीची प्रक्रिया चांगल्या प्रकारे पार पडावी यासाठी शेतकऱ्यांनी योग्य सामग्री दिली पाहिजे. जर एखाद्या जमिनीसाठी गटाची मोजणी होणार असेल, तर त्या गटाच्या सर्व शेतकऱ्यांना मदतीसाठी तयार राहावे लागते.

प्रमुख मोजणीचे प्रकार

जमीन मोजणीचे विविध प्रकार आहेत, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक न्याय मिळवता येतो. यामध्ये काही महत्त्वाचे प्रकार आपल्याला समजून घ्यावं लागतील:

• हद्द कायम मोजणी – यामध्ये जमीन हद्दीचे निश्‍चय करून, त्या हद्दीच्या खुणा दर्शविल्या जातात.
• पोटहिस्सा मोजणी – यामध्ये जमीन नॉन फार्मल किंवा उपजाऊ भागांचा पोटहिस्सा घेऊन मोजणी केली जाते.
• भूसंपादन संयुक्त मोजणी – या प्रकारात भूसंपादनाची मोजणी केली जाते.
• कोर्टवाटप मोजणी – कोर्टाने दिलेल्या आदेशानुसार मोजणी केली जाते.
• कोर्टकमिशन मोजणी – कोर्टाच्या आदेशानुसार विशेष मोजणी केली जाते.
• बिनशेती मोजणी – जमिनीवर शेती नाही, तरीही मोजणी केली जाते.

निमताना आणि सुपर निमताना मोजणी

आपल्याला मोजणीची गरज भासल्यास, आणि जर मोजणी प्रमाणित केली गेली नाही तर, त्यावर आपल्याला अपील करण्याचा अधिकार असतो. निमताना मोजणी आणि सुपर निमताना मोजणी ह्याच्याबद्दल अधिक जाणून घेऊयात:

1. निमताना मोजणी – जेव्हा मोजणीसाठी शेतकऱ्यांना आणि शेजाऱ्यांना अडचणी असतात, तेव्हा त्यावर अपील करून नवीन मोजणी केली जाते. ही मोजणी तालुका निरीक्षक कार्यालयाच्या मार्गदर्शनाखाली केली जाते.
2. सुपर निमताना मोजणी – जर तालुका निरीक्षकांचा निर्णय शेतकऱ्यांना योग्य वाटत नसेल, तर त्यावर जिल्हा अधिकारी कडून पुनरावलोकन करून सुपर निमताना मोजणी केली जाते.

जमीन मोजणीची महत्त्वाची बाबी

जमीन मोजणी एक महत्त्वाची प्रक्रिया असली तरी, यात शेतकऱ्यांचा सहकार अत्यंत महत्त्वाचा आहे. सर्वेयरच्या कार्यातील अडचणी सोडवण्यासाठी शेतकऱ्यांना खूप मदत करावी लागते. याशिवाय, शेतकऱ्यांनी योग्य कागदपत्र आणि माहिती सादर करणे अत्यंत आवश्यक आहे. मोजणीच्या दिवशी तुमचा उपस्थित राहणं किंवा त्यासाठी कोणाला प्रतिनिधी म्हणून पाठवणं आवश्यक आहे.

समाप्ती:

आता मित्रानो, तुम्हाला जमिन मोजणीच्या बाबतीत सगळं स्पष्ट झालं असेलच. जमिन मोजणी केव्हा आणि कशी केली जाते, कोणते प्रकार आहेत आणि अर्ज कसा करावा, याबाबतची सर्व माहिती तुमच्याकडे आहे. जर तुम्हाला अजून काही प्रश्न असतील, तर कृपया कमेंट्समध्ये विचारू शकता.