पुणे, ८ डिसेंबर: राज्य सरकारने मुलींच्या जन्मदराला प्रोत्साहन देण्यासाठी सुरु केलेल्या ‘लेक लाडकी’ योजनेअंतर्गत पुण्यातील ४,००० हून अधिक मुलींच्या खात्यांवर प्रत्येकी पाच हजार रुपयांचा पहिला हप्ता वर्ग करण्याचे काम सुरू झाले आहे. या योजनेंतर्गत मुलींच्या शिक्षण आणि आरोग्यासाठी टप्प्याटप्प्याने एकूण ₹१,०१,००० इतकी आर्थिक मदत दिली जाणार आहे.
पूर्वीच्या योजनेत बदल, नवे धोरण स्पष्ट
‘माझी कन्या भाग्यश्री’ योजना अपेक्षित यश न मिळाल्याने राज्य सरकारने ती बंद करून ‘लेक लाडकी’ योजना नव्या स्वरूपात लागू केली. या योजनेत, मुलगी कुटुंबातील एकुलती एक नसली तरीही लाभ मिळण्याची अट रद्द करण्यात आली आहे. त्यामुळे एका मुलासह एक मुलगी असणाऱ्या कुटुंबांनाही या योजनेचा लाभ घेता येईल.
‘लेक लाडकी’ योजना – त्वरित माहिती
| तपशील | माहिती |
|---|---|
| योजना सुरूवात तारीख | १ एप्रिल २०२३ |
| लाभार्थींची पात्रता | वार्षिक उत्पन्न ₹१,००,००० पेक्षा कमी, पिवळ्या/केशरी शिधापत्रिका धारक |
| लाभ मिळण्याचा कालावधी | मुलीच्या जन्मापासून १८ वर्षे पूर्ण होईपर्यंत |
| एकूण रक्कम | ₹१,०१,००० |
| पहिला हप्ता | मुलीच्या जन्मानंतर ₹५,००० |
| शेवटचा हप्ता | १८ वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर ₹७५,००० |
| अर्ज प्रक्रिया | अंगणवाडी सेविकेकडे अर्ज, कागदपत्रांसह ऑनलाइन नोंदणी |
| महत्त्वाचे उद्दिष्ट | मुलींच्या जन्मदरात वाढ, शिक्षणाला प्रोत्साहन, बालविवाह आणि कुपोषण रोखणे |
| लाभार्थ्यांची संख्या | पुण्यात ४,१७२, ग्रामीण भागात ५७५ जुन्नर तालुक्यात |
| अर्ज कुठे करावा? | राज्यातील कोणत्याही अंगणवाडीत |
टीप: पहिला हप्ता वर्ग करण्याचे काम सुरू असून, तांत्रिक अडचणी सोडवल्या जात आहेत.
कोणाला लाभ मिळणार?
- उत्पन्न मर्यादा: वार्षिक उत्पन्न ₹१,००,००० किंवा त्यापेक्षा कमी असलेले कुटुंब
- शिधापत्रिका: पिवळ्या किंवा केशरी शिधापत्रिका असणाऱ्या कुटुंबांना प्राधान्य
- जन्मतारीख: १ एप्रिल २०२३ नंतर जन्मलेल्या मुलींना पात्रता
पहिल्या टप्प्यातील वितरणाची तयारी
पुण्यातील ४,१७२ मुलींना पहिला हप्ता देण्यासाठी प्रशासनाने कामकाज सुरू केले आहे. प्रत्येक लाभार्थ्याच्या खात्यावर ₹५,००० वर्ग केले जात आहेत. गुरुवारी (ता. ५) काही तांत्रिक अडचणींमुळे पैसे वर्ग होण्यात विलंब झाला, मात्र आता त्या अडचणी दूर करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
ग्रामीण भागात कसा होतो लाभ?
पुणे जिल्ह्यातील ग्रामीण भागातील लाभार्थ्यांमध्ये जुन्नर तालुक्यातील सर्वाधिक ५७५ मुलींचा समावेश आहे. शहरात ७५० लाभार्थ्यांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे.
रक्कम कशाप्रकारे दिली जाणार?
- पहिला हप्ता: मुलीच्या जन्मानंतर ₹५,०००
- दुसरा हप्ता: पहिलीत प्रवेश घेतल्यावर ₹६,०००
- तिसरा हप्ता: सहावीत प्रवेश घेतल्यावर ₹७,०००
- चौथा हप्ता: अकरावीत प्रवेश घेतल्यावर ₹८,०००
- अखेरीस: मुलीचे वय १८ पूर्ण झाल्यानंतर ₹७५,०००
अर्ज करण्याची प्रक्रिया सोपी
ही योजना संपूर्ण राज्यात लागू असून, मुलीच्या जन्माची नोंदणी झाल्यानंतर अंगणवाडी सेविकेकडे अर्ज करता येतो. अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रे दिल्यास, सेविका तो ऑनलाइन भरते. यानंतर पडताळणी पूर्ण झाल्यावर लाभ मिळण्यास सुरुवात होते.
योजनेचे उद्दिष्ट
- मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन देणे
- शिक्षणाचा दर्जा वाढवणे
- मुलींचा मृत्युदर कमी करणे
- बालविवाह टाळणे
- शाळाबाह्य मुलींची संख्या शून्यावर आणणे
सरकारचा दृष्टिकोन
‘लेक लाडकी’ योजनेच्या माध्यमातून सरकार मुलींच्या जन्मदरात वाढ आणि शिक्षणसंधींचा विस्तार करणे हे प्रमुख उद्दिष्ट ठेवत आहे. यामुळे समाजात सकारात्मक बदल घडण्याची अपेक्षा आहे.
तुमच्या भागात अर्ज सुरू आहे का?
राज्यातील प्रत्येक पात्र कुटुंबाला योजनेचा लाभ घेता यावा यासाठी प्रशासन प्रयत्नशील आहे. ही योजना अंगणवाडी सेविकांच्या माध्यमातून सहज उपलब्ध आहे.
‘लेक लाडकी’ योजना – वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
1. ‘लेक लाडकी’ योजना म्हणजे काय?
‘लेक लाडकी’ योजना ही राज्य सरकारची एक उपक्रम आहे, ज्यामध्ये मुलींच्या जन्मापासून तिच्या १८ व्या वर्षापर्यंत टप्प्याटप्प्याने आर्थिक मदत दिली जाते. योजनेचा उद्देश मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि समाजातील लैंगिक विषमता कमी करणे आहे.
2. या योजनेसाठी पात्रता काय आहे?
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ₹१,००,००० पेक्षा कमी असावे.
- पिवळ्या किंवा केशरी शिधापत्रिका असणाऱ्या कुटुंबांना प्राधान्य.
- मुलगी १ एप्रिल २०२३ नंतर जन्मलेली असावी.
3. आर्थिक मदत कशी दिली जाते?
मुलीच्या वयाच्या वेगवेगळ्या टप्प्यांवर खालीलप्रमाणे रक्कम दिली जाते:
- जन्मानंतर: ₹५,०००
- इयत्ता १ली: ₹६,०००
- इयत्ता ६वी: ₹७,०००
- इयत्ता ११वी: ₹८,०००
- १८ वर्षे पूर्ण झाल्यावर: ₹७५,०००
4. अर्ज कसा करावा?
मुलीच्या जन्मानंतर अंगणवाडी सेविकेकडे आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज भरावा. सेविका अर्ज ऑनलाइन भरते, आणि पडताळणी पूर्ण झाल्यानंतर लाभ दिला जातो.
5. अर्जासाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?
- मुलीचा जन्म दाखला
- शिधापत्रिका (पिवळी/केशरी)
- कुटुंबाचे उत्पन्न प्रमाणपत्र
- पालकांचे आधार कार्ड
6. पहिला हप्ता कधी वर्ग केला जातो?
मुलीच्या जन्मानंतर लवकरात लवकर पहिला हप्ता ₹५,००० लाभार्थ्याच्या खात्यावर वर्ग केला जातो. तांत्रिक अडचणींच्या स्थितीत प्रक्रिया थोडी विलंब होऊ शकते.
7. या योजनेचा मुख्य उद्देश काय आहे?
- मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन देणे.
- मुलींचे शिक्षण सुनिश्चित करणे.
- बालविवाह आणि कुपोषण कमी करणे.
- मुलींचा मृत्युदर कमी करणे.
8. ग्रामीण भागातील लाभार्थ्यांसाठी विशेष काय आहे?
ग्रामीण भागातील मुलींसाठीही तीच प्रक्रिया आहे. पुणे जिल्ह्यात जुन्नर तालुक्यात सर्वाधिक ५७५ मुलींना पहिला हप्ता मिळणार आहे.
9. योजना बंद होण्याची शक्यता आहे का?
‘लेक लाडकी’ योजना सध्या कार्यरत असून, सरकारने तिला अधिक व्यापक आणि सोपी बनवण्यासाठी सुरूच ठेवली आहे.
10. आणखी माहिती कुठे मिळवावी?
आपल्या जवळच्या अंगणवाडी केंद्राशी संपर्क साधा किंवा स्थानिक प्रशासनाच्या कार्यालयात चौकशी करा.
सोनाली कदम या एक कुशल आणि अनुभवी पत्रकार असून, त्यांना मुंबईतील पत्रकारिता आणि मास कम्युनिकेशनमध्ये पदव्युत्तर शिक्षणाचा भक्कम आधार आहे. गेल्या 10 वर्षांपासून त्यांनी विविध नामांकित डिजिटल माध्यमांमध्ये काम करत शेती, मनोरंजन, अर्थ, राजकारण, खेळ आणि तंत्रज्ञान यांसारख्या विषयांवर व्यापक अनुभव आणि सखोल ज्ञान मिळवले आहे. त्यांचा अभ्यासपूर्ण दृष्टिकोन आणि कामातील समर्पण यामुळे त्या वाचकांच्या मनात विश्वासार्हता आणि लोकप्रियता निर्माण करण्यात यशस्वी ठरल्या आहेत.